Kątowicze biorą udział w konkursie „Auschwitz a postrzeganie współczesnego świata” organizowanym przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Do końca grudnia 2024 roku chętne osoby mogą tworzyć swoje prace w jednej z pięciu możliwych kategorii:

 

-> praca fotograficzna (3-5 zdjęć, praca indywidualna)

-> film wideo (max. 5 minut, możliwa praca w zespołach dwuosobowych)

-> projekt graficzny (w formie plakatu, baneru, ikonografiki lub logotypu, praca indywidualna)

-> krótka forma literacka (manifest, opowiadanie, reportaż, proza lub poezja, odnoszące się do tematu przewodniego konkursu, praca indywidualna)

-> projekt plastyczny (techniki: rysunkowo-graficzna, malarska, przestrzenna lub płaska)

 

Wszelkie pytania i zgłoszenia kierujcie do wychowawcy Dariusza.

Tutaj sprawdzicie aktualny plan lekcji wszystkich Kątowych klas. Niniejszy plan obowiązuje od 2 września 2024 r.

Społeczność uczniów Kąta wybrała osobę przewodniczącą samorządowi uczniowskiemu naszej szkoły. Wybory poprzedzone były kampanią wyborczą i debatą kandydatów. Kandydowało 5 osób. Na przewodniczącą samorządu uczniów Kąta w roku szkolnym 2024/25 wybrano Natalię Wieczorek z klasy 3 MAS. Wiceprzewodniczącą będzie Maja Werner z 4 ML.

Wybory odbyły się w czwartek 7 listopada. Zagłosowały 92 osoby uczniowskie ze 183 uprawnionych - frekwencja wyborcza wyniosła więc nieznacznie powyżej 50%. Klasy z najbardziej obywatelską postawą, mierzoną liczbą oddanych głosów, to 3 MAS (zagłosowało 11 z 12 uczniów), 2 MC (8/11) i 1 OZ (9/12). Co ciekawe, jedyną osobą z 3 MAS, która nie oddała głosu, była wybrana później na przewodniczącą Natalia – choroba uniemożliwiła jej dotarcie do szkoły w dniu wyborów.

Wybory poprzedziła bardzo ciekawa debata, w środę 6 listopada. Kandydatki miały czas na zaprezentowanie swoich postulatów, a także na odpowiadanie na pytania publiki. Wydarzenie to potwierdziło, że są chęci i gotowość wśród Kątowiczów do dyskutowania na ważne dla nich tematy. "Niezależnie kto wygra, chcemy działać dalej jako zespół i podejmować decyzje grupowo. Przewodniczący to tylko funkcja honorowa, a osoba która ją obejmie ma być tym bardziej uważna na głosy całej społeczności uczniów" - powiedziała w trakcie swojego wystąpienia Maja Werner z 4ML.

Natalia Wieczorek z 3 MAS zdobyła 42 głosy wyborców. Maja Werner z 4ML – 35 głosów. Jakub Prokopowicz z 3 JO - 12 głosów. Dwie osoby zagłosowały na Grzegorza Rydlewskiego,  który dzień przed wyborami ogłosił pośrednio, że rezygnuje z walki o zwycięstwo. Podobną deklarację złożył przed debatą Zbigniew Kocon. Dodatkowo wśród kart wyborczych oddanych przez Kątowiczów jedna została wrzucona do urny bez zaznaczonego głosu na któregokolwiek z kandydatów.

Kadencja wybranych władz zarządu samorządu uczniów Kąta potrwa jeden rok szkolny. Kolejne wybory jesienią 2025! Gratulacje dla nowych władz! :)

Jak co roku, jeden z wrześniowych dni w naszej szkole to okazja do świętowania urodzin Kąta. Jak zawsze na ten dzień układany jest program imprezy, większość atrakcji toczy się pod gołym niebem i opcje są różne, ale to, co najważniejsze i najistotniejsze odbywa się przede wszystkim między ludźmi.

Kątowe urodziny to okazja do wspólnego spędzenia czasu, niespiesznych rozmów, uśmiechu, ale i niekiedy łez. NIe ma urodzin Kąta bez pysznego jedzenia, bez spontanicznych zabaw, a od wielu lat także bez meczu piłkarskiego uczniowie kontra kadra. W tym roku odbył się też m.in. turniej Rummikuba i warsztaty biżuteryjne, a jeden z pierwszorocznych Kątowiczów zainicjował koncert muzyczny na żywo - i wyszło to nad wyraz pięknie!
Gdyby jednak zapytać uczestników czym są dla nich urodzinowe Kątowe spotkania - wielu podałoby zapewne swoją autorską definicję. Niech klimat tego dnia odda Wam choć w skromnej części niniejsza fotogaleria.

Z kart historii:
Pierwsze uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego w naszej placówce odbyło się 14 września 1992 roku o godzinie 10:00 w ówczesnej siedzibie szkoły przy ul. Stojanowskiej. "Pamiętam, że pierwszego dnia przyjechał samochód pełen mebli. Okazało się, że młodzi ludzie sami z siebie, bez żadnej zachęty z naszej strony, zaczęli nosć meble i ustawiać je w pomieszczeniach. Te pierwsze dni były bardzo entuzastyczne, wszyscy mieli poczucie, że dzieje się tu coś fajnego. Panował nastrój budowania i pionierskie wręcz podniecenie" - cytowała wspomnienia dyrektora Łukasza Ługowskiego (kierował Kątem w latach 1992-2017) Ela Kucińska w swojej magisterskiej monografii pedagogicznej Kąta, obronionej w 1996 roku na IPSIR-ze.

SEKRETARIAT KĄTA WE WRZEŚNIU ZAPRASZA W GODZINACH:

2-5 września w godzinach 8:30-17:00;

6-13 września w godzinach 14:00-17:00;

16-27 września w godzinach 8:30-17:00;

Daria Chmiel wygrała konkurs na stanowisko dyrektorskie MOS nr 2 „Kąt”, zorganizowany przez Prezydenta m.st. Warszawy. Kadencja dyrektorska Darii zaplanowana jest na 5 lat – identycznie jak poprzednia.

Daria to trzecia osoba w historii Kąta na stanowisku dyrektorskim. Najważniejszą funkcję w naszej szkole piastowali:

- Łukasz Ługowski (w latach 1992-2017)
- Ś.P. Artur Lutarewicz (w latach 2017-2018)
​​​​​​​- Daria Chmiel (od roku 2019 nadal)

Życzymy owocnego i satysfakcjonującego dyrektorowania! 

Ten moment musiał nadejść: czas rozpocząć nowy rok szkolny.

Spotykamy się w poniedziałek 2 września 2024 r. o godzinie 12:00. 

Jednocześnie informujemy, że pierwszy dzień otwarty dla rodziców, opiekunów prawnych i uczniów z nauczycielami, wychowawcami, zespołem terapii pedagogicznej i ekipą psychologów zaplanowany jest na czwartek 19 września 2024 roku w godzinach 16:30-18:30.

Życząc radosnych i inspirujących wakacji, przypominamy terminy egzaminów poprawkowych dla uczniów klas I-III. Egzaminy te będą ostatnim akordem roku szkolnego 2023/24:

MATEMATYKA, CHEMIA
27.08.2024 (wtorek), początek o godz. 10:00
Komisja w składzie: Olga K., Ania K., Justyna W., Kasia W., Monika Z-F., Agata K.

HISTORIA, WOS, HiT, JĘZYK ROSYJSKI, WF
28.08.2024 (środa), początek o godz. 10:00
Komisja w składzie: Daria C., Piotr K., Juliusz S., Marek M., Karolina T-L., Czesław W., Mariusz D.

JĘZYK POLSKI, JĘZYK ANGIELSKI, INFORMATYKA
29.08.2024 (czwartek), początek o godz. 10:00
Komisja w składzie: Daria C., Marzena S., Magda M., Monika Z-F., Lidia D.

Spokojnych, bezpiecznych wakacji oraz owocnych przygotowań dla wszystkich poprawkowiczów!

Fot. Ali Atakan Açıkbaş / Pexels.com

 

 

 

KANDYDACI, KTÓRZY PRZESZLI POMYŚLNIE

KOMISJĘ PRZYJĘĆ DO OŚRODKA

PRZED ZŁOŻENIEM DOKUMENTÓW

PROSZENI SĄ O KONTAKT

TELEFONICZNY POD NR 22 6133542

 

O WSZELKICH ZMIANACH

W NASZYCH GODZINACH PRACY

BĘDZIEMY INFORMOWAĆ NA BIEŻĄCO

 

 DO ZOBACZENIA...

ŻYCZYMY UDANYCH WAKACJI!

OSOBY PISZĄCE MATURĘ POPRAWKOWĄ ZAPRASZAMY W DNIACH 20 I 21 SIERPNIA BR.

 

MATURA PISEMNA Z MATEMATYKI odbędzie się 20 SIERPNIA o godzinie 9:00

MATURA USTNA Z JĘZYKA POLSKIEGO odbędzie się 21 SIERPNIA o godzinie 11:00

 

NA OBYDWA EGZAMINY ZAPRASZAMY OKOŁO 15 MINUT WCZESNIEJ. POZDRAWIAMY I ŻYCZYMY POWODZENIA!

 

 

Informujemy, że terminy egzaminów klasyfikacyjnych dla Kątowych klas licealnych I-III przedstawiają się w roku szkolnym 2023/24 następująco:

MATEMATYKA
17.06.2024 (poniedziałek), w godzinach 11:00 - 13:00
Komisja w składzie: Ania K. & Kasia W..

JĘZYKI: ROSYJSKI i NIEMIECKI
17.06.2024 (poniedziałek) od godziny 14:00
Komisja w składzie: Ania S. & Marek M.

WYCHOWANIE FIZYCZNE
18.06.2024 (wtorek) od godziny 10:00
Komisja w składzie: Julek S. & Piotr K.

HISTORIA I TERAŹNIEJSZOŚĆ (HiT)
18.06.2024 (wtorek) od godziny 11:00
Komisja w składzie: Czesław W. & Mariusz D.

FIZYKA
18.06.2024 (wtorek) od godziny 11:00
Komisja w składzie: Olga K. & Ewa W.

Trzymamy kciuki za wszystkich zdających!

Fot. Pavel Danilyuk / Pexels.com

Dzień po radzie pedagogicznej klasyfikacyjnej, gdy opadną już emocje związane z zaliczeniami przedmiotów i ciężką pracą związaną z nadrabianiem zaległości, świetować będziemy wreszcie Dzień Dziecka. 1 czerwca przypadał w tym roku na czas przerwy od zajęć, stąd nieco inny termin niż zazwyczaj.

Program naszego Święta Dzieci jest jak zwykle przy tej okazji dość bogaty i zapewne każdy znajdzie coś dla siebie.
Zaczniemy o 10:30 tradycynym meczem piłkarskim Uczniowie vs Kadra oraz turniejem w Rummikub. Od 11:00 wystawią się żydowskie słodkości i lody, a zanim dojdą na ogniu frykasy z kotła - będzie można wziąć udział w wyścigu mini pojazdami dla dużych i małych (od 11:30). Z kolei o 12:00 czeka na chętnych Kątowa gra terenowa - nikt już nie spamięta która jej edycja. Pod koniec gry nasze wspaniałe Panie Kucharki doniosą zapewne pyszną strawę zapiekankową i nie tylko, a od 13:00 na finisaż swojego projektu kulturalnego zaprasza Darek B.E.J. 
Pomiędzy tym wszystkim - wspólny czas na świeżym powietrzu, pogłębione rozmowy 1 na 1 lub w podgrupach i - miejmy nadzieję - dobry, sielski, przedwakacyjny klimat. Stwórzmy go razem.

Zapraszamy gorąco wszystkich uczniów, całą kadrę oraz przyjaciół Kąta! Piątek 14 czerwca od godzin porannych :)

Prezentujemy terminy egzaminów maturalnych w roku szkolnym 2023/2024, życząc wszelkiego powodzenia wszystkim zdającym! Trzymamy za Was kciuki!

 

7 MAJA 2024 – WTOREK

• GODZINA 9:00 – JĘZYK POLSKI (POZIOM PODSTAWOWY)  

 

8 MAJA 2024 – ŚRODA

• GODZINA 9:00 – MATEMATYKA (POZIOM PODSTAWOWY)

 

9 MAJA 2024 – CZWARTEK

• GODZINA 9:00 JĘZYK ANGIELSKI (POZIOM PODSTAWOWY)
• GODZINA 14:00 JĘZYK ROSYJSKI (POZIOM PODSTAWOWY)

 

10 MAJA 2024- PIĄTEK

• GODZINA 9:00 – WOS (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 14:00 – JĘZYK NIEMIECKI (POZIOM ROZSZERZONY)

 

13 MAJA 2024 – PONIEDZIAŁEK

• GODZINA 9:00 – JĘZYK ANGIELSKI (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 9:00 – JĘZYK ANGIELSKI (POZIOM DWUJĘZYCZNY)
• GODZINA 14:00 – FILOZOFIA (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 9:00 – JĘZYK POLSKI USTNY

 

14 MAJA 2024 – WTOREK

• GODZINA 9:00 – BIOLOGIA (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 14:00 – JĘZYK ROSYJSKI (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 9:00 – JĘZYK POLSKI USTNY

 

15 MAJA 2024 – ŚRODA

• GODZINA 9:00 – MATEMATYKA (POZIOM ROZSZERZONY)

 

16 MAJA 2024 – CZWARTEK

• GODZINA 9:00 – CHEMIA (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 9:00 – JĘZYK POLSKI USTNY
• GODZINA 14:00 – JĘZYK POLSKI USTNY

 

17 MAJA 2024 – PIĄTEK

• GODZINA 9:00 – GEOGRAFIA (POZIOM ROZSZERZONY)

 

20 MAJA 2024 – PONIEDZIAŁEK

• GODZINA 9:00 – JĘZYK POLSKI (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 9:00 – JĘZYK ANGIELSKI USTNY
• GODZINA 14:00 – JĘZYK ANGIELSKI USTNY

 

21 MAJA 2024 – WTOREK

• GODZINA 9:00 – HISTORIA (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 9:00 – JĘZYK ANGIELSKI USTNY
• GODZINA 14:00 – JĘZYK ANGIELSKI USTNY

 

22 MAJA 2024 – ŚRODA

• GODZINA 14:00 – HISTORIA SZTUKI (POZIOM ROZSZERZONY)
• GODZINA 12:00 – JĘZYK ROSYJSKI USTNY

           

23 MAJA 2024 – CZWARTEK

• GODZINA 9:00 – FIZYKA (POZIOM ROZSZERZONY)

W piątek 19 kwietnia Kątowicze spacerowali po terenach getta warszawskiego, upamiętniając kolejną rocznicę powstania żydowskiego w naszym mieście w 1943 roku. Wcześniej nasi uczniowie przygotowywali się do obchodów tego wydarzenia malując kamienie-symbole. W dniu spaceru rozłożyli je na terenie getta południowego w centrum Warszawy.

„Oglądaliśmy murale w bramach przy al. Solidarności (dawna ulica Leszno), kamienice i mur przy ul. Waliców, synagogę Nożyków, tablicę upamiętniającą miejsce śmierci Pawła Frenkla z ŻZW, pomnik Janusza Korczaka, kamienicę przy Siennej 45 i symboliczną kładkę przy Grzybowskiej” – opowiada wychowawca Darek B.E.J., interesujący się tematem Zagłady i uwrażliwiający społeczność Kąta na kwestie żydowskie w kontekście Warszawy. W dniu 81. rocznicy wybuchu powstania w getcie ekipa z naszej szkoły przemierzyła spacerem ponad 10 km – bez pośpiechu, gonitw, z zaciekawieniem i refleksją.

W piątek 26 kwietnia obchodziliśmy zakończenie roku szkolnego w klasach maturalnych - było wiele wzruszeń i emocji. 40 Kątowiczek i Kątowiczów wyruszyło w świat jako absolwentki i absolwenci szkoły średniej. "Coś się kończy, coś się zaczyna. Szczęśliwej drogi! Zachowajcie jak najlepsze wspomnienia!" - żegnano naszą drogą młodzież na Kątowym fanpejdżu na facebooku.

Życzymy Wam, drogie osoby absolwenckie, wszelkiej pomyślności na wielu płaszczyznach! 

Kątowa biblioteczka wzbogaca się o kolejne materiały medialne związane z ludźmi z naszej szkoły. Łukasz Ługowski, współzałożyciel i wieloletni dyrektor Kąta, porozmawiał fascynująco z Aleksandrą Szyłło w Dużym Formacie, dodatku do Gazety Wyborczej.

Całą rozmowę można przeczytać tu: https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,30861803,zalozyciel-osrodka-kat-matura-niczemu-nie-sluzy-postuluje.html

"Postuluję od lat, byśmy zrezygnowali całkowicie z matury" - mówi Łukasz. "Czuję się jak dziecko od Anderena, które krzyczy: "Król jest nagi!". Ja krzyczę: "Matura niczemu nie służy!". I co? Prawie nikt mnie nie słucha, prawie nikt nie chce słyszeć! Na szczęście prawie, dlatego nadal pokrzykuję. A teraz, uważam, że jest dobry moment, aby to przedyskutować." - kontynuuje Łukasz Ługowski. 

Cała rozmowa daje ciekawy ogląd nie tylko na kwestie maturalne, ale i w ogóle podstawy programowej w nauce języka polskiego oraz pasji do literatury. Więcej w Dużym Formacie z 8 kwietnia 2024 roku.  

Informujemy, że terminy egzaminów klasyfikacyjnych dla Kątowych klas maturalnych przedstawiają się w roku szkolnym 2023/24 następująco:

MATEMATYKA
22.04.2024 (poniedziałek), w godzinach 13:00 - 15:00
Komisja w składzie: Justyna W., Olga K.

JĘZYK ANGIELSKI
23.04.2024 (wtorek), w godzinach 10:00 - 12:00
Komisja w składzie: Gosia S., Magda M.

Trzymamy kciuki za wszystkich zdających!

DNIA 15 I 16 KWIETNIA 2024 SEKRETARIAT BĘDZIE CZYNNY OD GODZINY 14:00.

NATOMIAST DNIA 22 KWIETNIA SEKRETARIAT BĘDZIE NIECZYNNY. 

ZA UTRUDNIENIA BARDZO PRZEPRASZAMY

Grupa Kątowiczów zaprojektowała i namalowała nowy mural wewnątrz naszej szkoły. Jest niezwykły i oryginalny - i nie odda go żadna fotografia, ponieważ zajmuje dwie długie ściany i ma wiele smakowitych detali. Można podziwiać go na parterze, w przejściu obok stołówki. Dziękujemy wszystkim zaangażowanym twórcom i twórczyniom!

Przedstawiamy Państwu harmonogram i zasady procesu rekrutacji do Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii nr 2 „Kąt”.

 

HARMONOGRAM PROCESU REKRUTACJI DO MŁODZIEŻOWEGO OŚRODKA SOCJOTERAPII NR 2 „KĄT” W ROKU 2024

 

03.04 – 10.05 (w zależności od ilości kandydatów możliwe przedłużenie zapisów):

• telefoniczna rejestracja kandydatów (poprzez sekretariat 22 613 35 42)

• wstępna rozmowa z psychologiem;

• informacja o niezbędnych dokumentach;

• tworzenie wstępnych list kandydatów i kandydatek;

• ustalanie terminów spotkań;

13.05 – 15.06:

• rozmowy rekrutacyjne (psycholog, wychowawca, dyrektorka);

• zbieranie informacji o posiadanej dokumentacji (m.in. orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego).

17.06 – 20.06

• Komisja Przyjęć (obrady trzyosobowego składu, prowadzącego wcześniejsze rozmowy rekrutacyjne)

• przygotowanie list zakwalifikowanych i niezakwalifikowanych osób;

• tworzenie list rezerwowych.

21.06:

     -  telefoniczna informacja o wynikach obrad Komisji Przyjęć;

 

22.06 – 15.08;

• potwierdzenie przez rodziców woli zapisu kandydata do MOS nr 2 „KĄT” – dostarczenie wniosków dot. przyjęcia do ośrodka osobiście lub mailowo na adres sekretariatu: patrycja.kredowska@moskat.pl

do 30.08;

• dostarczanie niezbędnej dokumentacji.

30.08 (po radzie klasyfikacyjnej):

• informacja dla Biura Edukacji o liczbie wolnych miejsc.

2.09 – 15.09

• rekrutacja uzupełniająca - możliwe przyjmowanie dzieci i młodzieży spoza Warszawy (przyjęcie ucznia spoza Warszawy wymaga skierowania Dyrektora Biura Edukacji);

Ponadto: rekrutacja do ośrodka odbywa się w ciągu całego roku szkolnego, w zależności od wolnych miejsc w grupach klasowych.

- - - - -

 

ZASADY PRZYJĘCIA DO MŁODZIEŻOWEGO OŚRODKA SOCJOTERAPII NR 2 "KĄT" 

 

1. Zapisy telefonicznie, w sekretariacie (22 613 35 42) na rozmowę rekrutacyjną z Komisją Przyjęć – w skład komisji wchodzi: psycholog, wychowawczyni/wychowawca – socjoterapeuta i dyrektorka. 

2. Rozmowa kandydata z psychologiem, wychowawcą- socjoterapeutą i dyrektorką. Kandydaci niepełnoletni przychodzą z rodzicem lub opiekunem prawnym. Wskazane jest też dostarczenie do zapoznania się ewentualnej dokumentacji psychologicznej, pedagogicznej lub medycznej (opinie, orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na zagrożenie niedostosowaniem społecznym, wypisy ze szpitali psychiatrycznych wraz ze wskazaniami). 

3. W uzasadnionych sytuacjach zalecone może być dostarczenie wyników badania na obecność środków psychoaktywnych w organizmie. 

4. Komisja Przyjęć po przeprowadzeniu wszystkich rozmów kwalifikacyjnych podejmuje decyzję o możliwości przyjęcia kandydata do Ośrodka kierując się następującymi kryteriami:

• czy kandydat rzeczywiście potrzebuje do rozwiązania swoich problemów edukacyjnych, emocjonalnych lub zdrowotnych wsparcia Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii, czy może wystarczające byłoby odpowiednie wsparcie innych placówek diagnostycznych lub terapeutycznych;

• czy w ramach naszej oferty i kompetencji jesteśmy w stanie pomóc w rozwiązaniu problemów kandydata, czy może potrzebna jest do tego bardziej specjalistyczna placówka wychowawcza lub medyczna;

• czy kandydat wyraża chęć współpracy i korzystania z oferty naszego Ośrodka;

• czy kandydat zgadza się z zasadami i normami, obowiązującym w Ośrodku;

• czy kandydat jest w stanie zrealizować program liceum ogólnokształcącego.

5. Jeżeli decyzja Komisji Przyjęć jest pozytywna, podajemy termin planowanego przyjęcia do Ośrodka i dostarczenia niezbędnej dokumentacji:

• orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z powodu zagrożenia niedostosowaniem społecznym;

• oryginał świadectwa ukończenia szkoły podstawowej i zaświadczenie o wynikach testu ósmoklasisty (w przypadku kandydatów do klas pierwszych), świadectwa promocyjne;

• potwierdzenie woli zapisu do MOS nr 2 „KĄT” (plik do pobrania na stronie);

• kandydaci spoza Warszawy: skierowanie do Ośrodka, po złożeniu odpowiedniego wniosku o skierowanie do MOS w wydziale oświaty w starostwie powiatowym w miejscu zamieszkania.

Aby uzyskać orzeczenie należy zgłosić się do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, która opiekuje się aktualną szkołą kandydata.

Jeśli kandydat nie jest zapisany do żadnej szkoły- do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w miejscu zamieszkania.

 

Załączniki do pobrania:
1) Zal._1_Wniosek_o_przyjecie_do_MOS_nr_2_KaT.docx
2) Zal._2_Potwierdzenie_woli_zapisu_do_MOS_nr_2_Kat.docx
3) Zal._3_Zgoda_na_przetwarzanie_danych_osobowych__klauzula_RODO.pdf